Rapportage rechtmatigheid
Op grond van de Gemeentewet zijn alle overschrijdingen op de lasten ten opzichte van de begroting (na wijziging) onrechtmatig. In de Kadernota rechtmatigheid van de commissie BBV staan de uitgangspunten voor de begrotingsrechtsmatigheid. De gemeenteraad heeft op 15 december 2020 het controleprotocol 2020 vastgesteld. Hiermee zijn de reikwijdte, het normenkader en de rapportage-aspecten rondom de controle van de jaarrekening voor de accountant bepaald.
Voor nadere informatie wordt verwezen naar het Controleprotocol 2020.
Goedkeuringstolerantie
De goedkeuringstolerantie is de norm voor de oordeelsvorming en de strekking van de af te geven controleverklaring. Wanneer de geconstateerde onzekerheden en/of fouten binnen het vastgestelde bedrag blijven (gebaseerd op een percentage van het totaal van de lasten) is het oordeel van de accountant dat de jaarrekening en bijbehorende balansmutaties getrouw en rechtmatig tot stand zijn gekomen.
Besluit accountantscontrole decentrale overheden (Bado) bepaalt dat de goedkeuringstolerantie ten aanzien van fouten in de jaarrekening 1% van de totale lasten van de gemeente bedraagt. Ten aanzien van onzekerheden in de controle bedraagt de goedkeuringstolerantie 3% van de totale lasten.
Het totaal van de lasten van de jaarrekening 2020 van de gemeente bedraagt € 111 miljoen. Op basis hiervan betekenen bovengenoemde percentages dat een totaalbedrag aan fouten in de jaarrekening tot € 1,1 miljoen en een totaal aan onzekerheden tot (afgerond) € 3,3 miljoen de goedkeurende strekking van de controleverklaring niet zullen beïnvloeden.
Rapportagetolerantie
In het controleprotocol is de rapportagetolerantie bepaald op een vast bedrag van € 50.000. Dit houdt in dat fouten en onzekerheden gelijk aan of boven € 50.000 worden opgenomen in het rapport van bevindingen van de accountant.
Beoordeling begrotings(on)rechtmatigheid
Begrotingsafwijkingen en -overschrijdingen moeten door de gemeenteraad worden geautoriseerd. In de regel worden begrotingswijzigingen vooraf door het college aan de raad voorgelegd ter autorisatie. Hiermee wordt toestemming gevraagd voor het te realiseren beleid en voor de besteding van het benodigde bedrag. Begrotingswijzigingen moeten volgend de Gemeentewet tijdens het jaar zelf aan de gemeenteraad worden voorgelegd. Slechts indien de omstandigheden een autorisatie vooraf niet mogelijk maken moet achteraf een begrotingswijziging worden voorgelegd. Indien de raad hiermee instemt wordt de besteding alsnog geautoriseerd en is deze rechtmatig.
Voor het toetsen van de begrotingsrechtmatigheid kunnen zeven verschillende begrotingsoverschrijdingen worden onderscheiden. In onderstaand overzicht wordt aangegeven wat de consequentie van een overschrijding is voor het accountantsoordeel.
Onrechtmatig, maar telt niet mee voor het oordeel | Onrechtmatig en telt mee voor het oordeel | ||
|---|---|---|---|
A. | Kostenoverschrijdingen betreffende activiteiten die niet passen binnen het bestaande beleid en waarvoor men tegen beter weten in geen voorstel tot begrotingsaanpassing heeft ingediend. Bijvoorbeeld de doelgroep c.q. de activiteiten zijn in de praktijk aantoonbaar ruimer geïnterpreteerd dan in regelgeving was gedefinieerd. | X | |
B. | Kostenoverschrijdingen die passen binnen het bestaande beleid, maar waarbij de accountant ondubbelzinnig vaststelt dat die ten onrechte niet tijdig zijn gesignaleerd. Bijvoorbeeld: de verwachte kostenoverschrijding op jaarbasis was via tussentijdse informatie al wel bekend, maar men heeft geen voorstel tot begrotingsaanpassing ingediend en dit is in strijd met de budgetregels zoals afgesproken met de raad. | X | |
C. | Kostenoverschrijdingen die geheel of grotendeels worden gecompenseerd door direct gerelateerde opbrengsten, bijvoorbeeld via subsidies of kostendekkende omzet. | X | |
D. | Kostenoverschrijdingen bij open einde (subsidie) regelingen. Vaak blijkt vanwege dit open karakter in het kader van het opmaken van de jaarrekening een (niet eerder geconstateerde) overschrijding. | X | |
E. | Kostenoverschrijdingen die worden gecompenseerd door extra inkomsten die niet direct gerelateerd zijn. Over de aanwending van deze extra inkomsten heeft de raad nog geen besluit genomen. | X | |
F. | Kostenoverschrijdingen betreffende activiteiten welke achteraf als onrechtmatig moeten worden beschouwd omdat dit bijvoorbeeld bij nader onderzoek van de subsidieverstrekker, belastingdienst of een toezichthouder blijkt. Het zal hier in de praktijk vaak gaan om interpretatieverschillen bij de uitleg van wet- en regelgeving die na het verantwoordingsjaar aan het licht komen. Er zijn dan geen rechtmatigheidsgevolgen voor dat verantwoordingsjaar. Wel zal de gemeente er voor moeten zorgen dat de overschrijdingen getrouw in de jaarrekening worden weergegeven. Ook kunnen er gevolgen zijn voor het lopende jaar | ||
1. Geconstateerd tijdens verantwoordingsjaar | X | ||
2. Geconstateerd na verantwoordingsjaar | X | ||
G. | Kostenoverschrijdingen op activeerbare activiteiten (investeringen) waarvan de gevolgen voornamelijk zichtbaar worden via hogere afschrijving- en financieringslasten in het jaar zelf of pas in volgende jaren. | ||
1. Jaar van investeren. | X | ||
2. Afschrijving- en financieringslasten in latere jaren. | X |
In onderstaande tabel zijn de lastenoverschrijdingen per programma opgenomen met vermelding van de categorie waarin de overschrijdingen zijn in te delen.
Bedragen x € 1.000 | ||||||
Lasten excl. reservemutaties | Lasten | Lasten | Afwijking | Over- | Categorie | Bedrag |
begroot | werkelijk | schrijding | in oordeel | |||
Bestuur en dienstverlening | 3.544 | 3.639 | 95 | Ja | D | 0 |
Veiligheid en handhaving | 3.164 | 3.097 | -67 | Nee | ||
Verkeer, vervoer en waterstaat | 4.717 | 4.825 | 108 | Ja | C/D | 0 |
Economie en citymarketing | 8.826 | 9.526 | 700 | Ja | C | 0 |
Onderwijs | 5.262 | 4.412 | -850 | Nee | ||
Sport, cultuur, recreatie en groen | 7.844 | 7.593 | -251 | Nee | ||
Sociaal domein | 50.092 | 46.701 | -3.391 | Nee | ||
Volksgezondheid, milieu en duurzaamheid | 9.771 | 9.822 | 51 | Ja | C | 0 |
Ruimtelijke ordening, bouwen en wonen | 3.618 | 3.833 | 215 | Ja | C | 0 |
Overhead | 11.424 | 11.294 | -130 | Nee | ||
Algemene dekkingsmiddelen | 503 | 356 | -147 | Nee | ||
Totaal lasten | 108.765 | 105.098 | -3.667 | 0 | ||
Algemeen
Indien de overschrijding van de lasten van het programma het bedrag van € 50.000 niet overschrijden, dan is er geen sprake van een financiële onrechtmatigheid die meetelt in het oordeel. De overschrijdingen mogen, conform de budgethoudersregeling, door het college achteraf aan de gemeenteraad worden gemeld. De maximale onrechtmatigheid per programma is de overschrijding van het programma.
Toelichtingen per programma
Programma 1 Bestuur en dienstverlening
Bezittingen en overige financiële middelen (overschrijding € 128.000 categorie D)
De boekwaarde van de parkeerplaatsen Havenhof moet worden afgewaardeerd (€ 128.180). Deze afwaardering is gebaseerd op recent gerealiseerde verkoopopbrengsten. Deze verkopen zijn pas in het boekjaar 2021 gerealiseerd, waardoor de afwaardering niet eerder gemeld had kunnen worden.
Programma 2 Verkeer, vervoer en waterstaat
Verkeer en vervoer (overschrijding € 122.000, categorie C/D)
De overschrijding op de lasten openbare verlichting en verkeersregelinstallaties bedraagt € 62.000. De oorzaak hiervan is dat er meer schades zijn verholpen aan openbare verlichting, verkeersregelinstallaties en verkeersborden. Deze extra kosten worden verhaald bij de veroorzaker, waardoor de hogere kosten worden gecompenseerd door hogere baten (categorie C).
Binnen het taakveld is er ook een overschrijding van de lasten bij het onderhoud van bruggen. Dit wordt onder andere veroorzaakt door de schade door de val van de Lijndraaiersbrug. Er zijn onderhandelingen gaande over de hoogte van de te ontvangen vergoeding, maar daarover is in 2020 nog geen overeenstemming bereikt. Omdat de verwachting was dat dit in 2020 kon worden afgerond, is de overschrijding niet eerder gemeld (categorie D).
In 2020 zijn meer uitgaven gedaan voor de huur van veegwagens (€ 60.000). 65% van de kosten van straatvegen wordt toegerekend aan de afvalstoffenheffing, waardoor er voor 65% hogere baten tegenover de overschrijding staan. Daarnaast is er ook een opbrengst van de verkoop van een veegwagen op dit taakveld gerealiseerd. Per saldo is er geen sprake van een financiële onrechtmatigheid, die meetelt in het oordeel.
Programma 3 Economie en citymarketing
Fysieke bedrijfsinfrastructuur (overschrijding € 700.000, categorie C, telt niet mee in het oordeel)
Op het taakveld fysieke bedrijfsinfrastructuur worden de lasten en basten van de grondexploitatie De Dijk geboekt. De totale uitgaven en inkomsten van dit project vallen binnen de vastgestelde kaders van het MPG. De hogere lasten worden gecompenseerd door hogere baten. Er is derhalve geen sprake van een financiële onrechtmatigheid, die meetelt in het oordeel.
Programma 7 Volksgezondheid, milieu en duurzaamheid
Afval (overschrijding € 252.000, categorie C, telt niet mee in oordeel)
De hogere lasten voor afval worden voor € 217.000 gecompenseerd door hogere baten. Per saldo resteert een overschrijding van de afvalkosten van € 35.000. Deze overschrijding is kleiner dan € 50.000, waardoor er geen sprake is van een financiële onrechtmatigheid die meetelt in het oordeel over programma 7.
In de verschillentoelichting bij programma 2 worden de diverse onder- en overschrijdingen nader toegelicht.
Programma 8 Ruimtelijke ordening, bouwen en wonen
Grondexploitaties (overschrijding € 67.000, categorie C, telt niet mee in het oordeel)
Op het taakveld 8.2 grondexploitaties niet-bedrijven worden de lasten en basten van de grondexploitaties Balkon, Noorddijk-Geerkade, Spechtstraat, Spectrum en Kapelpolder geboekt. De totale uitgaven en inkomsten van deze projecten vallen binnen de vastgestelde kaders van het MPG. De hogere lasten worden gecompenseerd door hogere baten. Er is derhalve geen sprake van een financiële onrechtmatigheid, die meetelt in het oordeel.
Wonen (overschrijding € 214.000, categorie C, telt niet mee in oordeel)
De hogere lasten op het taakveld wonen worden ruimschoots gecompenseerd door de hogere bouwleges.
Investeringen
Er zijn geen investeringen, waarvan de overschrijding groter is dan € 50.000. Er zijn geen financiële onrechtmatigheden, die meetellen in het oordeel geconstateerd.
Beoordeling rechtmatigheid
Elke overschrijding van de begroting is in principe onrechtmatig. Echter, niet elke overschrijding telt mee in het oordeel van de accountant over de rechtmatigheid. Geconcludeerd kan worden dat volgens bovenstaande tabel en toelichtingen er geen sprake is van een onrechtmatigheid (€ 0 exploitatie en € 0 investeringen) die meetelt in het oordeel van de accountant.